PHẪU THUẬT GIẢM CÂN – NHỮNG THẮC MẮC CHÍNH
Phẫu thuật giảm cân là gì?
Có nhiều loại thủ thuật, phẫu thuật giảm cân được thực hiện trên những người bị béo phì. Giảm cân đáng kể, nhanh chóng và cải thiện sức khỏe đạt được bằng một hoặc nhiều cách sau, tùy thuộc vào từng loại:
• Giảm thể tích: Cảm thấy no sớm hơn trong khi ăn và ít cảm thấy đói hơn bằng cách giảm lượng chất chứa trong dạ dày
• Kém hấp thu: Hấp thụ ít calo và / hoặc khoáng chất hơn
Có các phẫu thuật khác nhau để lựa chọn không?
Có 5 loại phẫu thuật thông dụng để lựa chọn, bao gồm:
Nội soi đặt bóng giảm cân: là một lựa chọn không phẫu thuật với 1-3 bóng silicon được đặt trong dạ dày.
Phẫu thuật thắt đai dạ dày: Thắt đai dạ dày là một phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, trong đó một vòng silicon được đặt quanh phần trên của dạ dày.
Cắt tạo hình ống dạ dày: Đây là một phẫu thuật xâm lấn tối thiểu được thực hiện bằng cách cắt bỏ khoảng 80% dạ dày.
Cắt nối tắt dạ dày: Đây là một phẫu thuật tạo ra phần nhỏ dạ dày và chuyển lưu thông của ruột trực tiếp từ phần dạ dày tạo hình và hồi tràng.
Chuyển dòng mật tụy: Phẫu thuật tạo ống dạ dày, chuyển lại lưu thông ruột và cắt bỏ túi mật.
Phẫu thuật giảm cân nào là tốt nhất?
Không có phương pháp điều trị nào “phù hợp với mọi người”. Mỗi loại đều có những ưu và khuyết điểm riêng để cân nhắc trước khi đưa ra quyết định. Ví dụ:
• Cắt tạo hình ống dạ dày, cắt nối tắt dạ dày và chuyển dòng mật tụy giúp giảm cân nhiều nhất và cải thiện sức khỏe tốt nhất nhưng cũng có thời gian nằm viện và thời gian phục hồi lâu hơn và chế độ ăn nghiêm ngặt hơn
• Giảm cân bằng thắt đai dạ dày gần như tương đương với cắt tạo hình ống dạ dày, cắt nối tắt dạ dày và chuyển dòng mật tụy, nhưng có tỷ lệ thành công lâu dài thấp hơn và cần tái khám nhiều hơn với bác sĩ của bạn
• Nội soi đặt bóng dạ dày ít tốn kém nhất, không phẫu thuật, phục hồi nhanh nhất nhưng phải 6 tháng sau mới lấy ra được.
Phẫu thuật giảm cân có an toàn không?
Mặc dù phẫu thuật giảm cân có những rủi ro chung liên quan đến loại phẫu thuật, nhưng mức độ an toàn của nó rất ấn tượng và ảnh hưởng phụ của nó có xu hướng cao hơn những rủi ro.
Các điểm cần xem xét bao gồm:
• Phẫu thuật giảm cân có tỷ lệ sống sót là 99,9%
• Các biến chứng từ nhẹ (phổ biến hơn) đến nghiêm trọng (ít phổ biến hơn) chiếm khoảng 1/10 bệnh nhân trải qua phẫu thuật
• Tác hại do béo phì gây ra lớn hơn nhiều so với nguy cơ của phẫu thuật giảm béo. Ví dụ, những người bị béo phì có nguy cơ tử vong trong bất kỳ khoảng thời gian nào cao hơn 50% so với những bệnh nhân phẫu thuật giảm cân
Bạn sẽ giảm được bao nhiêu cân sau khi phẫu thuật giảm cân?
Bạn sẽ bắt đầu giảm cân nhanh chóng sau bất kỳ thủ thuật phẫu thuật nào, nhưng tổng số cân nặng giảm thay đổi dựa trên:
• Loại phẫu thuật
• Mức độ tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ như thế nào
Ví dụ: tùy thuộc vào chiều cao và cân nặng của bạn và phẫu thuật đã chọn, bạn có thể giảm ít nhất 25 pound (#11,3kg) hoặc nhiều nhất 125 pound (# 56,7kg) trong 1 đến 2 năm.
Ước tính lượng cân giảm được bằng phẫu thuật.
Sức khỏe của bạn sẽ thay đổi như thế nào sau khi phẫu thuật giảm cân?
Phẫu thuật giảm cân “chữa khỏi” hoặc cải thiện đáng kể nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến béo phì, bao gồm:
• Bệnh tiểu đường
• Chứng ngưng thở lúc ngủ
• Tăng huyết áp (huyết áp cao)
• Các vấn đề khớp
• Bệnh hen suyễn
• Cholesterol cao
• Chứng đau nửa đầu
• Vô sinh
• Trầm cảm
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
• Bệnh ứ trệ tĩnh mạch
• Tiểu không kiểm soát do stress
• Hội chứng chuyển hóa
Bạn có thỏa điều kiện để phẫu thuật giảm cân không?
Những bệnh nhân đủ tiêu chuẩn cho phẫu thuật thường:
• Thừa cân ít nhất 80 lbs (36 kg)
• Từ 18 đến 75 tuổi
• Có tiền sử thất bại trong việc giảm cân (ví dụ: ăn kiêng thất bại)
• Hiểu cặn kẽ rằng phẫu thuật chỉ là một công cụ; thành công lâu dài đòi hỏi thay đổi đáng kể chế độ ăn uống và lối sống
Các tiêu chuẩn tối thiểu về phẫu thuật giảm cân bao gồm:
• Chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 40 trở lên
• HOẶC BMI từ 35 đến 39,9 có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng liên quan đến béo phì như tiểu đường, huyết áp cao, ngưng thở khi ngủ, cholesterol cao, các vấn đề về khớp hoặc các bệnh khác
• HOẶC BMI từ 30 đến 40 có hoặc không có vấn đề sức khỏe đối với thủ thuật đặt bóng dạ dày
Tuyên bố đồng thuận của Hiệp hội Quốc tế về phẫu thuật béo phì và rối loạn chuyển hóa (IFSO) khu vụ Châu Á Thái Bình Dương (APC) cho thấy chỉ định phẫu thuật giảm béo ở các ứng viên châu Á:
. BMI ≥ 35 kg/m2
. BMI ≥ 30 kg/m2 với bệnh đái tháo đường týp 2 (T2DM) hoặc hội chứng chuyển hóa
Những mặt trái của phẫu thuật giảm cân là gì?
Hầu hết các bệnh nhân xem phẫu thuật giảm cân là quyết định tốt nhất trong cuộc đời họ, tuy nhiên, cái phải trả giá có thể là:
• Thay đổi lớn về lối sống (xem tổng quan về chế độ ăn uống và lối sống)
• Thời gian phục hồi sau phẫu thuật
• Nguy cơ biến chứng
• Các ảnh hưởng phụ có thể xảy ra
Giai đoạn phục hồi sau phẫu thuật giảm cân
Giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật thay đổi tùy loại:
1. Thời gian hồi phục: để phục hồi hoàn toàn mất từ 3 ngày đến 6 tuần
• Thời gian nằm viện: về ngay trong ngày đến 3 ngày
• Trở lại làm việc: từ 3 ngày đến 3 tuần
2. Mức độ đau: từ khó chịu nhẹ đến có thể kiểm soát được bằng thuốc
3. Chế độ ăn uống: từ không hạn chế đến chuyển dần từ lỏng sang thức ăn đặc
4. Hoạt động: từ không hạn chế đến hoạt động từ từ trở lại, thường xuyên và tập thể dục
Các biến chứng phẫu thuật giảm cân
Trong khi tỷ lệ sống sót sau phẫu thuật giảm cân là rất cao, 99,9%, thì cứ 10 bệnh nhân có 1 bệnh nhân gặp phải biến chứng.
Như với hầu hết các loại phẫu thuật, biến chứng rất khác nhau tùy theo loại phẫu thuật. Ví dụ:
• Các phẫu thuật giúp giảm cân nhiều hơn có nguy cơ biến chứng nhiều hơn vì làm thay đổi giải phẫu của bạn như cắt tạo hình ống dạ dày, cắt nối tắt dạ dày, chuyển dòng mật tụy.
• Các thủ thuật không làm thay đổi cấu trúc giải phẫu của bạn thường giúp giảm cân ít hơn và ít rủi ro hơn như nội soi đặt bóng giảm cân.
• Phẫu thuật thắt đai dạ dày. Nó có tác dụng giảm cân bằng các phẫu thuật ít xâm lấn hơn cắt tạo hình ống dạ dày nhưng không làm thay đổi giải phẫu. Tuy nhiên, đai được đặt có thể dẫn đến các biến chứng liên quan đến đai xảy ra với một tỷ lệ tương đối cao, đặc biệt là những người không tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn sau phẫu thuật.
Các ảnh hưởng phụ của phẫu thuật giảm cân
Các ảnh hưởng phụ của phẫu thuật cắt bỏ bao gồm từ tối thiểu đến nặng nề, tùy thuộc vào phẫu thuật.
Các tác dụng phụ phổ biến nhất bao gồm:
• Các vấn đề về tiêu hóa như khó nuốt, táo bón, tiêu chảy, buồn nôn hoặc không dung nạp một số loại thực phẩm
• Da chảy xệ do giảm cân nhanh chóng (có thể khắc phục thông qua phẫu thuật thẩm mỹ, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng)
• Thiếu vitamin hoặc khoáng chất, đặc biệt là sau khi cắt dạ dày và chuyển dòng mật tụy
• Hình thành sỏi mật (do giảm cân nhanh chóng - thường là tạm thời)
• Rụng tóc (do giảm cân nhanh chóng - thường là tạm thời)
Cập nhật 28/12/2022
TS.BS ĐỖ MINH HÙNG