PHẪU THUẬT ÍT XÂM LẤN
Có nhiều loại bệnh lý và những rối loạn cần phải thực hiện phẫu thuật để điều trị, hoặc bằng mổ mở kinh điển hoặc bằng phẫu thuật ít xâm lấn
Mổ mở là gì?
Mổ mở kinh điển là loại phẫu thuật mà bác sĩ phẫu thuật làm một đường rạch dài từ 5 – 30cm để thực hiện phẫu thuật cắt bỏ, sửa chữa các cơ quan trong cơ thể.
Can thiệp ít xâm lấn là gì?
Phẫu thuật ít xâm lấn là loại phẫu thuật sử dụng công cụ đặc biệt được thiết kế để giảm kích thước của vết mổ và giảm tổn thương mô của cơ thể. Một loại phẫu thuật ít xâm lấn liên quan đến việc sử dụng "ống soi" giúp bác sĩ phẫu thuật quan sát bên trong cơ thể mà không cần mở nó ra ngoài. Một kiểu khác gọi là "phẫu thuật nội mạch", sử dụng X-quang để khảo sát toàn bộ bên trong cơ thể trong khi bác sĩ phẫu thuật sử dụng thiết bị đặc biệt vừa vặn bên trong lòng mạch máu.
Có nhiều loại “ống soi” khác nhau nhưng tất cả đều làm việc theo cùng cách khá giống nhau. “ống soi” bao gồm một ống dài, mảnh với một đầu thu nhỏ xíu và ánh sáng ở đầu tận. Máy thu gởi hình ảnh bên trong cơ thể ra đến màn hình tivi bên ngoài. Khi thực hiện loại phẫu thuật này, bác sĩ phẫu thuật làm vết rạch nhỏ chỉ đủ lớn cho ống soi đi qua và 1-2 vết rạch da khác trở lên để đưa dụng cụ vào thực hiện phẫu thuật. Những dụng cụ này bao gồm kẹp, kéo, khâu… mà bác sĩ phẫu thuật có thể thực hiện thao tác từ bên ngoài cơ thể. Trong khi nhìn hình ảnh được đưa lên màn hình, bác sĩ phẫu thuật sử dụng dụng cụ này để tiến hành phẫu thuật.
Những loại can thiệp xâm lấn khác nhau như thế nào?
Có nhiều nhiều loại can thiệp ít xâm lấn:
Phẫu thuật nội soi lồng ngực: Loại phẫu thuật này có thể được dùng cắt phổi, u trung thất, thực quản, vài loại mổ tim.
Phẫu thuật nội soi ổ bụng: Loại phẫu thuật này có thể được dùng để cắt các cơ quan trong ổ bụng như túi mật, gan, tụy, dạ dày, đại tràng…và nhiều phẫu thuật khác.
Nội soi tử cung: Loại phẫu thuật này có thể được dùng để cắt bỏ những bất thường trong tử cung, hoặc thực hiện một số thủ thuật khác trên tử cung và âm đạo.
Nội soi khớp: Loại phẫu thuật này có thể được dùng để sửa chữa khớp gối, vai, và hông.
Nội soi đường tiêu hóa trên: Dùng để soi từ miệng vào hầu họng, thực quản, dạ dày, ruột non, đường mật. Phương pháp này được dung để chẩn đoán và can thiệp bệnh lý đường tiêu hóa và mật tụy, cũng có thể kết hợp nội soi trong phẫu thuật để giúp bác sĩ phẫu thuật xác định sang thương. Ngày nay, có nhiều can thiệp qua ống nội soi mềm để thực hiện điều trị như cắt cơ vòng dưới thực quản điều trị co thắt tâm vị, nội soi điều trị béo phì...
Nội soi đại trực tràng: Ống soi được đưa từ hậu lên trực tràng và đại tràng của bạn để chẩn đoán và điều trị như cắt polyp đại tràng…Ngày ngay, có nhiều phẫu thuật được thực hiện qua ngã hậu môn như cắt khối ung thư trực tràng, sửa miệng nối...
Những loại phẫu thuật nội soi ổ bụng, ngực…với ống soi cứng - được gọi chung là phẫu thuật nội soi - có thể thực hiện dưới hình thức phẫu thuật nội soi tiêu chuẩn, phẫu thuật nội soi hỗ trợ, phẫu thuật nội soi với bàn tay hỗ trợ, phẫu thuật nội soi qua một vết rạch da, phẫu thuật nội soi bằng robot.
Điểm khác biệt giữa phẫu thuật nội soi và mổ mở kinh điển là gì?
Nói chung, nhưng không phải luôn luôn, phẫu thuật ít xâm lấn mau phục hồi hơn, thời gian nằm viện ngắn hơn, ít dung thuốc giảm đau hơn, mau trở lại hoạt động bình thường hơn và sẹo mổ nhỏ khó thấy. Đó là vì:
Nó thường chỉ vài vết mổ nhỏ (3-12mm), chớ không phải là một đường mổ dài
Các tạng trong cơ thể không tiếp xúc với không khí bện ngoài như trong mổ mở thông thường.
Các cơ quan không bị đụng chạm, di chuyển nhiều
Điều quan trọng là kết quả lâu dài của phẫu thuật nội soi tương đương thậm chí cao hơn mổ mở và bệnh nhân được phẫu thuật nội soi phục hồi nhanh chóng trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật.
Phẫu thuật nội soi có an toàn không?
Mặc dù có những khác biệt với mổ mở thông thường, phẫu thuật nội soi cũng vẫn là phẫu thuật. Bệnh nhân có thể vẫn đau, cần khâu vết thương và có thể bị nhiễm trùng hoặc những vấn đề khác do phẫu thuật. Điều này phụ thuộc vào kinh nghiệm của bác sĩ phẫu thuật, nguy cơ kết hợp với bệnh lý chính và tình trạng, giai đoạn của bệnh.
Bệnh nhân có thể luôn luôn chọn loại phẫu thuật nội soi không?
Không. Ngày nay, nhiều loại phẫu thuật có thể thực hiện bằng phẫu thuật nội soi nhưng không phải tất cả để bệnh nhân có thể lựa chọn. Phẫu thuật nội soi có thể thực hiện được hay không sẽ tùy thuộc vào :
Có bác sĩ phẫu thuật có đủ kinh nghiệm làm loại phẫu thuật mà bệnh nhân cần hay không
Tình trạng bệnh khi phẫu thuật (Lấy ví dụ, bệnh nhân cần phẫu thuật để cắt bỏ khối ung thư rất lớn không phải lúc nào cũng có thể thực hiện phẫu thuật nội soi)
Tình trạng sức khỏe của bệnh nhân
Thậm chí khi bệnh nhân bắt đầu tiến hành phẫu thuật nội soi, không có gì bảo đảm phẫu thuật sẽ luôn thành công. Đôi khi bác sĩ phẫu thuật bắt đầu tiến hành phẫu thuật nội soi rồi nhận ra rằng cần chuyển sang mổ mở. Điều này không có nghĩa là bác sĩ phẫu thuật đã làm điều gì sai trái, chỉ là một vấn đề phát sinh xảy ra sau khi phẫu thuật bắt đầu (đã tiên liệu trước hoặc không).
Khi nào chuyển sang mổ mở?
Bạn được thực hiện phẫu thuật nội soi nhưng khi tỉnh dậy bạn phát hiện ra mình được mổ mở, điều này có thể xảy ra do:
Bác sĩ phẫu thuật phát hiện vấn đề gì đó ngoài tiên lượng trước mổ
Bác sĩ phẫu thuật thấy rằng tiếp tục thực hiện phẫu thuật nội soi là không thật sự tốt cho bệnh nhân (thí dụ như cơ quan cần lấy đi bị viêm nhiễm, dính quá nhiều thực hiện không an toàn, hoặc khối ung thư đã di căn quá mức để thực hiện phẫu thuật nội soi – những điều đã tiên lượng trước mổ)
Chảy máu xảy ra không thể được kiểm soát được bằng phẫu thuật nội soi
Điều quan trọng phải nhớ là nếu bác sĩ phẫu thuật chuyển sang mổ mở kinh điển, thông thường là để bảo vệ sự an toàn của bệnh nhân.
18/10/16
TS.BS ĐỖ MINH HÙNG