NHỮNG QUAN NIỆM SAI LẦM PHỔ BIẾN
Hoạt động tốt của hệ tiêu hóa là một trong những nền tảng của sức khỏe, tuy nhiên, trong thực tế chúng tôi thường gặp những quan niệm sai lầm phổ biến về các rối loạn, bệnh lý tiêu hóa.
Lầm tưởng 1: Thức ăn cay và căng thẳng gây ra loét dạ dày
Đây là một quan niệm sai vì hầu hết các loét dạ dày là do vi trùng Helicobacter pylori mà chúng ta quen gọi là nhiễm HP; hoặc do sử dụng lâu dài các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen, aspirin…
Thật không đúng khi cho rằng thức ăn cay và căng thẳng gây ra loét, nhưng đúng là các yếu tố này có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng loét. Ung thư cũng có thể gây loét dạ dày, mặc dù rất hiếm.
Lầm tưởng 2: Hút thuốc lá giúp giảm chứng ợ nóng
Đây là một sai lầm nghiêm trọng vì hút thuốc không làm giảm mà làm nặng thêm tình trạng ợ nóng. Nguyên do là Hút thuốc làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới (cơ ngăn cách thực quản và dạ dày) cho phép axit và các chất trong dạ dày trào ngược lên thực quản, gây đau, các triệu chứng khác và dẫn đến viêm thực quản do chất ăn mòn từ dạ dày.
Lầm tưởng 3: Đi cầu đều đặn có nghĩa là đi cầu mỗi ngày
Chức năng ruột và tần suất đi tiêu rất thay đổi tùy mỗi người, có người bình thường đi cầu 3 lần mỗi ngày, nhưng có người chỉ 3 lần mỗi tuần. Thậm chí một số người khỏe mạnh đi cầu nhiều hơn hoặc ít hơn là bình thường. Nếu tần suất đi cầu của bạn khác với mức bình thường thì hãy lưu ý.
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là tình trạng người bệnh có tần suất đi cầu và tính chất phân (độ đặc-lỏng) thay đổi. Nếu bạn lo lắng về sự thay đổi thói quen đi cầu, hãy đến tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa về tiêu hóa.
Lầm tưởng 4: Thụt tháo (bơm thuốc qua hậu môn) thường xuyên để trị táo bón là vô hại
Không có bằng chứng rõ ràng về sự an toàn của thói quen thụt tháo. Không có nhiều nghiên cứu dài hạn về việc sử dụng thường xuyên thuốc nhuận tràng hoặc thụt tháo. Một số nghiên cứu cho thấy thuốc nhuận tràng có thể làm giảm khả năng co bóp và hoạt động bình thường của đại tràng theo thời gian và một số người tin rằng điều này cũng tương tự với thụt tháo dù bằng chứng không mạnh mẽ.
Khi có vấn đề về táo bón, hãy gặp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để có hướng giải quyết đúng đắn nhất cho vấn đề của bạn vì táo bón có thể từ những nguyên nhân thực thể của ruột như u bướu gây ra.
Lầm tưởng 5: Bệnh túi thừa không phổ biến và nghiêm trọng
Bệnh lý gặp nhiều hơn ở người lớn tuối nhưng rất ít có triệu chứng rõ ràng. Đây là những túi nhỏ (điểm yếu) lồi ra khỏi thành đại tràng và tăng lên theo tuổi tác. Bệnh thường được phát hiện khi chụp hoặc nội soi đại tràng định kỳ, hoặc do những triệu chứng của đường tiêu hóa.
Các biến chứng tiềm ẩn của bệnh túi thừa (<10%) bao gồm chảy máu, thủng ruột và nhiễm trùng (viêm túi thừa).
Lầm tưởng 6: Bệnh viêm ruột (IBD) bao gồm viêm loét đại tràng và bệnh Crohn do các vấn đề tâm lý gây ra.
Nguyên nhân chắc chắn của IBD không rõ, nhưng nhiễm virus hoặc vi khuẩn có thể đóng một vai trò nào đó. Nhiễm trùng có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch tạo ra viêm trong ruột. Mặc dù căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của IBD, nhưng không có bằng chứng chắc chắn nào cho thấy lo lắng, căng thẳng hoặc bất kỳ yếu tố tâm lý nào khác gây ra chứng rối loạn này. Lo lắng, căng thẳng làm trầm trọng thêm hội chứng ruột kích thích (những tên gọi khác như viêm đại tràng co thắt, IBS).
Lầm tưởng 7: Sau khi phẫu thuật mở ruột ra da (hay gọi là hậu môn nhân tạo), nam giới trở nên bất lực và phụ nữ bị suy giảm chức năng tình dục và không thể mang thai.
Việc ảnh hưởng đến chức năng tình dục phụ thuộc vào thần kinh chi phối hoạt động này có bị tổn thương do bệnh lý hay do phẫu thuật gây ra hay không. Mở ruột ra da có thể là mở ruột non hoặc ruột già. Vì thế, mọi vấn đề sẽ bình thường nếu thần kinh chi phối không bị tổn thương. Phẫu thuật này có thể ảnh hưởng đến tình dục của một phụ nữ nếu cô ấy quan tâm đến hình ảnh cơ thể. Những trường hợp này nên được tư vấn tâm lý để thích nghi với cơ thể mới sau phẫu thuật.
Sài gòn 30/7/2021
TS.BS ĐỖ MINH HÙNG