UNG THƯ DẠ DÀY

Ung thư dạ dày là bệnh lý ác tính đứng thứ 4 và gây tử vong do ung thư đứng thứ 3 vì khó chẩn đoán ở giai đoạn sớm. Nhiễm H. pylori là nguyên nhân phổ biến của bệnh.

Dạ dày là gì?
Dạ dày là một tạng rỗng tiếp nối giữa thực quản với tá tràng (phần đầu của ruột non). Dạ dày nằm ở phía trên trái của bụng, nhận thức ăn từ thực quản qua cơ vòng dưới thực quản.
Dạ dày tiết ra axit và các enzyme tiêu hóa thức ăn. Các dạ dày co bóp từng đợt, nhào trộn thức ăn để tăng cường tiêu hóa. Cơ vòng môn vị là một van cơ bắp mở ra để viên thức ăn đi qua từ dạ dày xuống ruột non.

Ung thư dạ dày là gì?
Ung thư dạ dày đặc trưng bởi sự tăng sinh của các tế bào ung thư ở niêm mạc của thành dạ dày và sau đó xâm lấn sâu hơn vào thành dạ dày khi bệnh tiến triển.
Ung thư dạ dày có xu hướng phát triển chậm trong nhiều năm. Trước khi ung thư thực sự phát triển, thay đổi tiền ung thư thường xảy ra ở niêm mạc của dạ dày. Những thay đổi sớm hiếm khi gây ra các triệu chứng và do đó thường không được phát hiện.

Tỉ lệ mắc bệnh ung thư dạ dày
Theo cơ sở dữ liệu Globocan 2020, Hiệp hội quốc tế về nghiên cứu ung thư (IARC) đã công bố tỉ lệ ung thư thư dạ dày trên thế giới cũng như tại mỗi quốc gia. Tỉ lệ mắc ung thư dạ dày đứng thứ 5 tính chung cả 2 giới, 1.089.103 (5.6%) và số ca tử vong 768.793 (7.7%).
Tại Việt nam, số ca mắc mới có tỉ lệ mắc đứng thứ 4, khoảng 17.906 (9.8%). Tính riêng từng giới, ung thư dạ dày (11.2%) vẫn có tỉ lệ mắc thứ 3 sau ung thư gan, phổi ở giới nam; ở nữ đứng thứ 4 (8.2%) sau ung thư vú, phổi, đại trực tràng.
Ung thư dạ dày chủ yếu ảnh hưởng đến lứa tuổi trung niên, người lớn tuổi. Nguy cơ này ở nam cao hơn ở nữ và cũng có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố khác. Tuy nhiên, độ tuổi mắc bệnh ngày càng trẻ dần. Chúng tôi đã từng phẫu thuật cho những bệnh nhân trong lứa tuổi 20, ở giai đoạn muộn.

Ung thư dạ dày không phổ biến tại Hoa Kỳ và số người được chẩn đoán mắc bệnh này mỗi năm đang giảm. Ung thư dạ dày phổ biến hơn ở các khu vực khác trên thế giới, tỉ lệ mắc cao nhất ở các nước Đông Á đặc biệt là Nhật Bản, Hàn quốc, Trung quốc. Nó là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư trên thế giới.

Triệu chứng của bệnh ung thư dạ dày
   

    Buồn nôn và nôn
    Nuốt khó
    Cảm giác no sau ăn một ít thức ăn
    Ợ nóng mức độ nặng và dai dẳng
    Khó tiêu nghiêm trọng không ngừng
    Ăn mất ngon
    Sụt cân
    Cảm thấy mệt
    Đầy hơi sau ăn
    Ói ra máu (trong giai đoạn ung thư tiến triển)

Nguyên nhân của ung thư dạ dày
Các bác sĩ không chắc chắn nguyên nhân gây ra ung thư dạ dày. Có mối liên hệ chặt chẻ giữa ăn các thực phẩm hun khói, ướp muối và ngâm (giấm) với ung thư dạ dày. Từ khi áp dụng bảo quản thức ăn bằng đông lạnh trên toàn thế giới, tỷ lệ mắc bệnh ung thư dạ dày đã giảm.
Nguyên nhân chính của ung thư dạ dày là một đột biến gen trong các tế bào của dạ dày làm cho các tế bào phát triển nhanh chóng và cuối cùng tạo thành một khối u.
Các dạng của ung thư dạ dày
     Ung thư biểu mô tuyến (adenocarcinoma). Khoảng 90% đến 95% ung thư dạ dày là ung thư biểu mô tuyến. Khi nói đến ung thư dạ dày hầu như luôn luôn đề cập đến adenocarcinoma.
     Lymphoma. Đây là những ung thư của mô hệ thống miễn dịch đôi khi được phát hiện ở thành của dạ dày. Khoảng 4% ung thư dạ dày là các u lympho. .
     U mô đệm đường tiêu hóa (GIST). Đây là những khối u hiếm. Một số khối u này không phải ung thư (lành tính); một số là ung thư. Mặc dù GISTs có thể tìm thấy bất cứ nơi nào trong đường tiêu hóa, hầu hết được phát hiện ở dạ dày.
     Carcinoid. Đây là những khối u hình thành từ các tế bào nội tiết tố của dạ dày. Hầu hết các khối u không lan rộng đến các cơ quan khác. Khoảng 3% ung thư dạ dày là khối u carcinoid.
     Các loại khác. Các loại khác như ung thư tế bào vảy, ung thư tế bào nhỏ, và leiomyosarcoma cũng có thể bắt đầu trong dạ dày nhưng rất hiếm.
Có nhiều yếu tố nguy cơ gây ra ung thư dạ dày (xem bài “các yếu tố nguy cơ gây ung thư dạ dày”) như Nhiễm Helicobacter pylori, chế độ ăn mặn và xông khói, ….

Chẩn đoán ung thư dạ dày
Có một vài xét nghiệm khác nhau được sử dụng để giúp chẩn đoán ung thư dạ dày.
Các xét nghiệm hình ảnh như CT scan, X-quang dạ dày cản quang và MRI có thể giúp xác định bệnh khi khối u đủ lớn.
Nội soi đường tiêu hóa trên là cần thiết để sinh thiết tổn thương nhằm xác định chẩn đoán hoặc để phát hiện sớm ung thư trước khi khối u đủ lớn để có thể thấy trên các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh.
Để xác định khối u xâm lấn đến mức nào của thành dạ dày và đề đánh giá giai đoạn của ung thư, bác sĩ sẽ yêu cầu siêu âm qua nội soi.

Phòng ngừa ung thư dạ dày
Nguyên nhân gây ra ung thư dạ dày không rõ ràng, vì vậy không có cách nào để ngăn chặn nó. Nhưng bạn có thể thực hiện các bước để giảm nguy cơ ung thư dạ dày bằng cách thay đổi chút ít cuộc sống hàng ngày của bạn. Ví dụ, cố gắng:
     Ăn nhiều trái cây và rau quả. Chọn nhiều loại trái cây và rau quả nhiều màu sắc.

     Giảm lượng thức ăn mặn và xông khói.
     Bỏ thuốc lá. Nếu bạn hút thuốc, bỏ thuốc lá. Nếu bạn không hút thuốc, đừng bắt đầu hút. Hút thuốc làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, cũng như nhiều loại ung thư khác.
     Duy trì một cân nặng phù hợp và tập thói quen tập thể dục.

Phát hiện sớm ung thư dạ dày
Phát hiện bệnh sớm là ưu tiên cho bất kỳ bệnh lý nào nhất là bệnh lý ung thư vì bệnh nhân có thể được điều trị sớm nhất, triệt căn bằng kỹ thuật ít xâm lấn nhất, giữ được cấu trúc giải phẫu và sinh lý của cơ quan, đem lại tiên lượng và chất lượng sống tốt nhất sau điều trị. Ung thư dạ dày sớm là ung thư khu trú ở niêm mạc, dưới niêm mạc bất kể có hay không có di căn hạch. Tỉ lệ sống 5 năm sau mổ cho ung thư dạ dày giai đoạn sớm > 95% vì tỉ lệ di căn hạch ở giai đoạn này 10-20% với 70% là hạch vùng.

Ở các nước như Nhật Bản, nơi mà ung thư dạ dày rất phổ biến, tầm soát rộng rãi trong dân số đã giúp phát hiện nhiều trường hợp ung thư ở giai đoạn sớm có thể điều trị khỏi. Điều này có thể làm giảm số người chết vì căn bệnh này nhưng điều này chưa được chứng minh.
Một số xét nghiệm có thể được sử dụng để tầm soát chẳng hạn như nội soi đường tiêu hóa trên.
Các nhà khoa học tin rằng những người có yếu tố nguy cơ có thể được hưởng lợi từ tầm soát ung thư dạ dày (xem bài “Tầm soát ung thư dạ dày”). Hãy hỏi bác sĩ của bạn về nguy cơ ung thư dạ dày. Hãy nói chuyện với bác sĩ nếu bạn có nguy cơ cao ung thư dạ dày.

Triển vọng cho người bị ung thư dạ dày
Tiên lượng bệnh ung thư dạ dày có thể rất khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn của ung thư. Bệnh nhân ở giai đoạn sớm có tỷ lệ sống còn tốt hơn nhiều so với ung thư ở giai đoạn muộn.
     Nếu ung thư dạ dày được phát hiện ở giai đoạn sớm nó có thể được cắt bỏ bằng nội soi, tỷ lệ sống sót sau 5 năm cao hơn 95%.
     Nếu ung thư được phát hiện sau khi nó đã lan rộng đến các vùng xung quanh dạ dày, tỷ lệ sống còn sau 5 năm là 28%.
     Nếu ung thư đã di căn xa hơn những vùng xung quanh dạ dày, tỷ lệ sống sót sau năm năm là 4%.