3 năm trước 528

PHÂN LOẠI POLYP ĐẠI TRỰC TRÀNG VÀ NGUY CƠ UNG THƯ

Polyp là một chỗ nhô lên trên bề mặt lớp biểu mô của của ruột già, còn được gọi là đại tràng. Polyp đại trực tràng xảy ra ở khoảng 25 phần trăm nam giới và phụ nữ từ 50 tuổi trở lên. Không phải tất cả các polyp đều sẽ chuyển thành ung thư và có thể mất nhiều năm để một polyp trở thành ung thư.

Hình dạng của Polyp
Polyp phát triển với những hình dạng khác nhau: không cuống, phẳng và có cuống.
Polyp không cuống phổ biến hơn chúng ta nghĩ và khó phát hiện hơn trong tầm soát ung thư đại trực tràng. Polyp không có cuống, bám bào niêm mạc đại tràng bởi một đáy rộng.
Polyp phẳng là loại polyp đại tràng ít phổ biến nhất, có dạng phẳng hoặc thậm chí hơi lõm xuống. Dạng này có thể khó xác định vì không nổi bật như polyp có cuống hoặc không cuống bằng các phương pháp chẩn đoán polyp phổ biến.
Polyp có cuống trông giống như một cái nấm nằm trong lòng ruột, gắn vào niêm mạc đại tràng bởi một cuống dài và mỏng.

Các loại polyp của đại trực tràng
Phần lớn các polyp sẽ không trở thành ung thư. Một số loại polyp có nhiều khả năng chuyển thành ung thư. Cắt bỏ các polyp trong quá trình nội soi làm giảm nguy cơ phát triển ung thư đại tràng trong tương lai.
Các loại polyp đại tràng và trực tràng phổ biến nhất là:

Polyp tuyến
Khoảng 70 phần trăm của tất cả các polyp là u tuyến, làm cho nó trở thành loại polyp ruột kết phổ biến nhất. Khi loại polyp này được tìm thấy, nó được xét nghiệm ung thư.
Chỉ một tỷ lệ nhỏ thực sự trở thành ung thư, nhưng gần như tất cả các polyp ác tính đều bắt đầu là u tuyến. May mắn thay, quá trình để những polyp này biến thành ung thư đại tràng thường mất nhiều năm. Với việc sàng lọc thường xuyên, chúng có thể được tìm thấy và cắt bỏ trước khi hóa ác tính.


Nó được chia làm 3 loại là tuyến ống (tubular-có thể gặp ở bất kỳ đoạn nào trên đại tràng và có cuống), tuyến nhung mao (vilous-chủ yếu ở trực tràng và không cuống, có nguy cơ ác tính cao nhất) và tuyến ống – nhung mao (tubulovilous).
Khoảng 15% các polyp được phát hiện trong tầm soát ung thư đại tràng là các u tuyến dạng nhung mao hoặc tuyến ống-nhung mao. Loại polyp này có nguy cơ cao chuyển thành ung thư. Chúng thường không cuống nên khó cắt bỏ hơn. Các polyp tuyến dạng nhung mao nhỏ hơn có thể được loại bỏ trong quá trình nội soi, trong khi các polyp lớn hơn thuộc loại này có thể phải mổ để cắt bỏ hoàn toàn. Nguy cơ ác tính phụ thuộc vào kích thước (>2cm) và thành phần nhung mao.

Tăng sản
Là một loại polyp có răng cưa, polyp tăng sản là loại phổ biến, nhỏ và được coi là có nguy cơ chuyển thành ung thư cực kỳ thấp. Thông thường, bất kỳ polyp tăng sản nào được tìm thấy trong đại tràng đều được loại bỏ và xét nghiệm để đảm bảo chúng không phải là ung thư.

Răng cưa
Tùy thuộc vào kích thước và vị trí của chúng trong đại tràng, các polyp hình răng cưa có thể trở thành ung thư. Những polyp nhỏ, có răng cưa ở đạon sau của đại tràng, còn được gọi là polyp tăng sản, hiếm khi ác tính. Polyp có răng cưa lớn hơn, thường phẳng (không cuống), khó phát hiện và nằm ở đoạn đầu của đại tràng, là tiền ung thư.

Viêm
Polyp viêm thường xảy ra nhất ở những người bị bệnh viêm ruột (IBD). Những loại polyp này còn được gọi là polyp giả vì chúng không phải là polyp thực sự, mà phát triển như một phản ứng của tình trạng viêm mãn tính ở đại tràng. Polyp viêm là lành tính và nhìn chung không có nguy cơ phát triển thành ung thư đại tràng.

MỨC ĐỘ PHỔ BIẾN

NGUY CƠ UNG THƯ

ĐIỀU TRỊ

VIÊM

Thường thấy ở những người bị bệnh viêm ruột (bệnh Crohn hoặc viêm loét đại tràng)

Thấp, thường tăng trưởng lành tính

Cắt bỏ trong quá trình nội soi

TĂNG SẢN

Thường nhỏ và nằm ở cuối đoạn cuối đại tràng và trực tràng

Được xem như nguy cơ thấp

Cắt bỏ trong quá trình nội soi

TUYẾN ỐNG

Loại phổ biến nhất - khoảng 70% các polyp được tìm thấy ở đại tràng

Hầu hết không phát triển thành ung thư, mặc dù các polyp lớn hơn đe dọa cao hơn

Cắt bỏ trong quá trình nội soi đại tràng; cần tái khám thường xuyên để tầm soát và loại bỏ các polyp mới

NHUNG MAO HOẶC TUYẾN-NHUNG MAO

Chiếm khoảng 15% các polyps

Hầu hết không phát triển thành ung thư, mặc dù các polyp lớn hơn đe dọa cao hơn

Có thể phẳng hoặc khó cắt bỏ; u tuyến nhung mao nhỏ hơn được cắt bỏ trong quá trình nội soi đại tràng; Polyp tuyến lớn hơn có thể cần phẫu thuật

RĂNG CƯA

Chiếm khoảng 10-15% các polyps

Gây ra 20-30% ung thư đại tràng

Khó phát hiện trong quá trình nội soi


Polyp di truyền
Bệnh hiếm gặp, ở người thừa hưởng đột biến gen gây ra polyp đại tràng. Nếu bạn có một trong những đột biến di truyền, bạn có nguy cơ phát triển bệnh ung thư đại trực tràng cao hơn. Tầm soát và phát hiện sớm có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển, lây lan của những ung thư này.

Polyp có thể được phát hiện và loại bỏ một cách an toàn trong quá trình nội soi, ngăn chúng biến thành ung thư. Các polyp lớn có thể cần nhiều lần điều trị và ở một số bệnh nhân có thể phải phẫu thuật để cắt bỏ hoàn toàn. Nếu bạn có nguy cơ cao bị polyp đại tràng, hãy nói chuyện với bác sĩ về các loại và tần suất xét nghiệm phù hợp nhất cho bạn.

12/3/2021

TS.BS Đỗ Minh Hùng