UNG THƯ GAN

H. Ung thư gan là gì?
Ung thư gan xảy ra khi tế bào bình thường trong gan biến đổi thành tế bào bất thường và phát triển không có kiểm soát. Ung thư khởi phát từ gan gọi là ung thư gan nguyên phát. Ung thư phát tán đến gan từ một cơ quan khác gọi là ung thư gan thứ phát hay ung thư gan di căn. Gan là cơ quan lớn nằm trong phần bụng trên bên phải.

Khoảng 30.000 người Mỹ được chẩn đoán ung thư gan nguyên phát mỗi năm. Ung thư gan nguyên phát là một trong những ung thư gia tăng ở Hoa kỳ. Tỉ lệ mắc ung thư gan nguyên phát ở nam gấp 2 lần ở nữ.
H. Nguyên nhân ung thư gan là gì?
Hầu hết mọi người mắc bệnh ung thư gan có bệnh gan lâu dài (còn gọi là bệnh gan mãn tính ). Có bệnh gan mãn làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan. Dạng nghiệm trọng và phổ biến nhất của bệnh gan mãn thường gặp nhất là bệnh xơ gan.

 
Có nhiều yếu tố nguy cơ:
     Viêm gan B và C có liên quan đến ung thư gan bởi vì bệnh thường dẫn đến xơ gan. Viêm gan B có thể dẫn đến ung thư gan mà không có xơ gan.
     Uống rượu bia quá nhiều.
     Béo phì và bệnh tiểu đường có liên quan chặt chẽ với một loại bất thường của gan được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan, đặc biệt là ở những người uống rượu nhiều hoặc bị viêm gan siêu vi.
     Một số bệnh chuyển hóa di truyền.
     Tiếp xúc với môi trường có các độc tố aflatoxin.
H. Triệu chứng của ung thư gan là gì?
Ung thư gan hiếm khi gây ra bất kỳ triệu chứng đặc trưng của bệnh. Một vài bệnh nhân có thể có u hoặc đau nhẹ ở vùng bụng trên phải hoặc sau lưng và vai, cảm giác đầy bụng sớm khi ăn, hoặc sụt cân, chán ăn, buồn nôn, mệt mỏi, sốt.

Một số khác có thể có triệu chứng do bệnh gan trước khi bị ung thư. Triệu chứng này có thể xấu hơn hoặc tái lại vì ung thư, bao gồm :
     Chướng bụng hoặc phù chân
     Vàng da hay vàng mắt
Nếu bạn có những triệu chứng này nên gặp sĩ của bạn.
H. Có xét nghiệm nào tìm ung thư gan?
Có. Nếu bác sĩ của bạn nghi ngờ bạn mắc bệnh ung thư gan, họ sẽ cho bạn làm một hay nhiều xét nghiệm sau :
     Xét nghiệm máu
     Chụp cộng hưởng từ (MRI), ảnh chụp cắt lớp điện toán (CT scan), siêu âm, hay các xét nghiệm hình ảnh khác - xét nghiệm hình ảnh tạo ra ảnh bên trong cơ thể và có thể cho thấy những tăng trưởng không bình thường.
     Sinh thiết – Với xét nghiệm này, bác sĩ sẽ lấy mẫu mô nhỏ của gan và khảo sát dưới kính hiển vi để xem nó bị ung thư hay không.
H. Giai đoạn ung thư gan là gì?
Giai đoạn ung thư là cách bác sĩ tìm hiểu xem có phải bệnh ung thư đã phát tán ra khỏi nơi ung thư khởi phát hay chưa và nếu có thì đã phát tán bao xa.
H. Ung thư gan được điều trị như thế nào?
Ung thư gan có thể được điều trị theo nhiều cách khác nhau. Điều trị phụ thuộc vào:
     Tình trạng chức năng của gan
     Kích thước, vị trí và số lượng u.
     Giai đoạn ung thư
     Tuổi và tổng trạng chung.
Đối với ung thư chưa phát tán ra khỏi gan:
     Phẫu thuật: Nếu ung thư gan được phát hiện sớm và chức năng gan còn lại tốt, có thể điều trị bằng phẫu thuật để cắt bỏ phần gan bị ung thư.

     Ghép gan: Nếu ung thư chưa di căn, vài bệnh nhân có thể lựa chọn ghép gan. Ghép gan là loại phẫu thuật trong đó bác sĩ thay gan bị bệnh bằng gan khoẻ mạnh từ người khác.
     Điều trị loại bỏ: Là một phương thức có thể giết chết tế bào ung thư ở gan. Nó không liên quan đến phẫu thuật cắt bỏ khối u. Bác sĩ có thể thực hiện loại bỏ theo nhiều cách khác nhau. Họ có thể giết tế bào ung thư bằng nhiệt (Cryosurgery), loại bỏ u gan bằng sóng cao tần (radiofrequency ablation = RFA), laser, tia xạ, hoặc bằng tiêm trực tiếp cồn hay axít đặc biệt vào khối u.
     Hoá trị - Hoá trị là thuật ngữ mà bác sĩ sử dụng để mô tả một nhóm thuốc giết chết tế bào ung thư hay ngăn chúng phát triển.
     Chặn nguồn cung cấp máu của bệnh ung thư - Bác sĩ có thể làm một thủ thuật gọi là “thuyên tắc" để chặn nguồn máu tới nuôi dưỡng khối u. Đôi khi, phương thức này được kết hợp với hoá trị (" chemoembolization" ) hoặc xạ trị (" radioembolization" ).
Đối với ung thư đã di căn ra khỏi gan:
     Thuốc uống sử dụng trong một số trường hợp ung thư tế bào gan (loại phổ biến nhất của ung thư gan nguyên phát).
     Các thử nghiệm lâm sàng có thể là một lựa chọn cho một số bệnh nhân.
     Nói chuyện với bác sĩ của bạn về các lựa chọn khác có thể có sẵn.
H. Chuyện gì sẽ xảy ra sau khi điều trị?
Sau khi điều trị, bạn sẽ được kiểm tra theo lộ trình để xem ung thư có tái phát không. Thông thường việc theo dõi thường bao gồm khám bệnh, xét nghiệm máu và xét nghiệm hình ảnh.
Bạn cũng nên theo dõi sát các triệu chứng được liệt kê bên trên. Có triệu chứng đó có thể là bệnh ung thư đã tái phát. Gặp bác sĩ của bạn khi có bất kỳ triệu chứng nào.
Nếu bạn được ghép gan, bạn sẽ cần uống thuốc thuốc gọi là " chống thải ghép" trong suốt quãng đời còn lại của bạn. Thuốc này giúp không để cho cơ thể của bạn phản ứng xấu cho gan mới của bạn.
H. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu ung thư tái phát hoặc di căn?
Nếu ung thư tái phát hoặc lây lan, bác sĩ của bạn sẽ nói với bạn về những lựa chọn điều trị khả dĩ. Những điều trị này có thể bao gồm những phương pháp điều trị được liệt kê bên trên.
H. Tôi nên làm điều gì khác?
Điều quan trọng là phải làm theo các hướng dẫn của bác sĩ của bạn về việc tái khám và xét nghiệm kiểm tra. Cũng cần phải nói chuyện với bác sĩ của bạn về những vấn đề hoặc tác dụng phụ mà bạn gặp phải trong quá trình điều trị. Người mắc bệnh ung thư gan, nhất là nếu họ có bệnh gan mãn, nên tránh rượu bia và mọi thuốc có thể có hại cho gan.
ung thư gan có nhiều lựa chọn điều trị. Luôn cho bác sĩ của bạn biết bạn cảm thấy thế nào trong thời gian điều trị. Bất kỳ lúc nào bạn được yêu cầu điều trị, nên hỏi :
     Lợi ích của điều trị này là gì? Nó có thể để giúp tôi sống lâu hơn? Nó sẽ giảm hoặc ngăn ngừa triệu chứng?
     Mặt tiêu cực này điều trị này là gì?
     Có lựa chọn khác bên cạnh điều trị này?
     Điều gì xảy ra nếu không có điều trị này?
H. Tiên lượng cho bệnh nhân ung thư gan là gì?
Ghép gan thành công sẽ có hiệu quả điều tri bệnh ung thư gan, nhưng nó là một lựa chọn cho một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân. Phẫu thuật thành công chỉ chiếm khoảng 1/3 số trường hợp. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang thử nghiệm với nhiều loại thuốc mới đầy triển vọng và phương pháp điều trị có thể giúp kéo dài cuộc sống của bệnh nhân ung thư gan.
H. Cách tốt nhất để giảm nguy cơ ung thư gan là gì?
Các bước để làm giảm nguy cơ ung thư gan bao gồm:
    Khám bác sĩ chuyên về bệnh gan
    Nói chuyện với bác sĩ của bạn về việc phòng chống viêm gan siêu vi, bao gồm cả viêm gan A và tiêm phòng viêm gan B
    Thực hiện các bước để ngăn ngừa phơi nhiễm viêm gan B và C.
    Nếu bạn đã bị xơ gan hoặc bệnh gan mãn tính, hãy làm theo các khuyến cáo của bác sĩ để điều trị và được tầm soát thường xuyên bệnh ung thư gan
    Nếu bạn đang thừa cân hoặc béo phì, tiểu đường, hoặc uống rượu nhiều hãy thảo luận với bác sĩ của bạn về các vấn đề đó.

15/10/16

TS.BS ĐỖ MINH HÙNG