POLYP TÚI MẬT

Polyp túi mật là một bệnh lý không thường gặp nhưng khi có triệu chứng, thường ở giai đoạn bệnh không thể chữa khỏi. Phát hiện bệnh sớm khi không có triệu chứng và tiền ung thư là vấn đề cần quan tâm

Polyp túi mật là gì?
Polyp túi mật là những sang thương xuất phát từ niêm mạc thành túi mật, thường được phát hiện tình cờ qua siêu âm hoặc sau cắt túi mật. Đa số các polyp túi mật là vô hại - bao gồm sự tích tụ cholesterol, không phải các tế bào ung thư. Tuy thế, polyp túi mật có thể thực sự là các khối u nhỏ - một số trong đó có thể là ung thư trong khi số khác là u lành tính. Hơn nữa, ngay cả những sang thường lành tính thỉnh thoảng có thể gây ra triệu chứng tương tự như sỏi túi mật.

Tần suất của polyp túi mật như thế nào?
Tỉ lệ mắc bệnh polyp túi mật vào khoảng 0.004 - 13.8% được quan sát trên các mẫu bệnh phẫm túi mật được cắt, 0.3 - 9.5% được phát hiện qua siêu âm.
Không thấy có mối liên quan giữa polyp túi mật với tuổi, giới, cân nặng, số lần mang thai, sử dụng hormone ở nữ, hoặc những yếu tố nguy cơ khác gây ra sỏi mật.
Bệnh gặp ở cả 2 giới và thường ở tuổi trưởng thành, hiếm khi ở trẻ em

Triệu chứng của polyp túi mật là gì?
Triệu chứng của polyp túi mật không có gì đặc hiệu và thường mơ hồ, trong nhiều trường hợp không có bất kỳ triệu chứng nào cả. Vì lý do này, polyp túi mật thường được phát hiện một cách tình cờ. Tuy nhiên, một số có triệu chứng:
     Buồn nôn hoặc nôn
     Đau bụng trên ngay dưới sườn phải
     Có thể gây ra cơn đau quặn mật (đau bụng đến từ túi mật) nhưng rất hiếm. Đây là loại đau thường do sỏi mật, nhưng nếu sỏi không tìm thấy, polyp túi mật có thể là nguyên nhân.
Các triệu chứng có thể kết hợp với giả polyp như polyp dạng cholesterol, polyp tăng sản hoặc viêm nhiễm.

Các yếu tố nguy cơ gây polyp túi mật là gì?
Sự hình thành polyp túi mật có thể kết hợp với chuyển hóa mỡ. Có mối liên hệ giữa polyp túi mật và bệnh mang tính gia đình. Một vài gợi ý về mối liên quan giữa polyp túi mật và sỏi.
Những bệnh nhân với hội chứng đa polyp bẩm sinh như Peutz-Jeghers, Gardner cũng có thể có polyp túi mật.
Những yếu tố nguy cơ polyp ác tính bao gồm:
     Trên 50 tuổi
     Hiện diện sỏi mật (chứng cứ yếu)
     Viêm xơ hóa đường mật nguyên phát
     Polyp không cuống > 6mm.  
     Dân da đỏ
Khi nói đến túi mật polyp, kích thước là vấn đề quan trọng: polyp càng lớn càng có nguy cơ ung thư túi mật. Polyp lớn hơn 10mm có nhiều khả năng là ung thư, đặc biệt, polyp > 15mm có 46-70% chứa các tế bào ung thư.

Chẩn đoán bệnh bằng cách nào?
     Siêu âm. Là xét nghiệm thường được thực hiện đầu tiên vì dễ thực hiện và có ở hầu khắp mọi sơ sở y tế.
     CT Scan hoặc PET có thể giúp đánh giá khả năng của các tế bào ung thư khi polyp túi mật lớn.
 
Điều trị polyp túi mật như thế nào?
Điều trị hiệu quả duy nhất cho polyp túi mật hoặc polyp do ứ động cholesterol là cắt túi mật cho những bệnh nhân có triệu chứng hoặc như là một dự phòng để ngăn chuyển thành ác tính. Hầu hết các polyp túi mật là lành tính, mục tiêu điều trị chính là loại trừ khả năng ác tính bởi vì ung thư túi mật tiến triển có tiên lượng nghèo nàn, trong khi cắt ở giai đoạn sớm mang lại hy vọng duy nhất điều trị khỏi bệnh.

Theo dõi định kỳ polyp túi mật như thế nào?
Tùy loại sang thương và biểu hiên lâm sàng mà có hướng theo dõi phù hợp (xem bài các loại polyp túi mật và điều trị).
Quyết định cách thức điều trị polyp túi mật là cả một nghệ thuật, sao cho cân đối giữa các rủi ro tiềm tàng của phẫu thuật với các rủi ro tiềm ẩn của sự phát triển ung thư túi mật. Chú ý đến nguy cơ ung thư nói chung và theo dõi polyp túi mật cẩn thận có thể là một chiến lược điều trị hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của bạn.

update 13/3/2021

TS.BS Đỗ Minh Hùng